Chim bồ câu là một hình ảnh quá quen thuộc trong các đô thị lớn trên khắp thế giới. Việc cấm cho chúng ăn ở nơi công cộng thường là một quy định ít gây tranh cãi, nhằm đảm bảo vệ sinh. Tuy nhiên, tại Mumbai, thành phố lớn nhất Ấn Độ, một quyết định tương tự đã thổi bùng lên một ngọn lửa xung đột.
Cuộc chiến bồ câu ở Mumbai không chỉ là câu chuyện về quản lý đô thị. Nó là sự va chạm sâu sắc giữa đức tin tôn giáo, truyền thống văn hóa và những lo ngại chính đáng về sức khỏe cộng đồng, phản ánh những rạn nứt phức tạp trong xã hội Ấn Độ hiện đại.
Mồi Lửa Xung Đột: Lệnh Cấm và Sự Phản Kháng của Tín Đồ Kỳ Na Giáo
Mọi chuyện bắt đầu một cách khá âm thầm nhưng nhanh chóng leo thang thành một cuộc đối đầu căng thẳng.
Quyết định của chính quyền và mối lo ngại sức khỏe
Vào tháng 7 năm 2024, các chính trị gia thuộc đảng BJP cầm quyền ở bang Maharashtra đã bày tỏ lo ngại về những rủi ro sức khỏe ngày càng tăng khi con người tiếp xúc gần với số lượng lớn chim bồ câu. Ngay sau đó, chính quyền bang đã chỉ đạo giới chức Mumbai đóng cửa hàng chục điểm cho bồ câu ăn công cộng.
‘Kabutarkhana’ – Tâm điểm của sự phẫn nộ
Hành động này ngay lập tức nhắm vào các “kabutarkhana” – những đài, tháp hoặc khu vực công cộng được xây dựng đặc biệt dành cho việc cho bồ câu ăn. Đây là một nét kiến trúc quen thuộc và là một phần trong đời sống tinh thần của nhiều người dân Mumbai.
Quyết định đóng cửa đã gây ra một làn sóng phẫn nộ từ những người yêu động vật, và đặc biệt là từ cộng đồng tín đồ Jain (Kỳ Na giáo). Đối với họ, đây không phải là một quy định về vệ sinh, mà là một sự xâm phạm trực tiếp vào thực hành tôn giáo cốt lõi.
Những cuộc biểu tình và lời đe dọa tuyệt thực
Sự phẫn nộ nhanh chóng biến thành hành động. Trong tháng 8, các cuộc biểu tình đã nổ ra. Người dân đụng độ với cảnh sát, xé toạc các tấm bạt mà chính quyền dùng để che phủ kabutarkhana và tiếp tục rải hạt cho chim ăn.
Nhà lãnh đạo tinh thần Muni Nilesh Chandra Maharaj thậm chí còn đe dọa sẽ tuyệt thực vô thời hạn nếu lệnh cấm không được dỡ bỏ. Ông tuyên bố: “Tôn giáo của chúng tôi dạy rằng việc cầm vũ khí lên để bảo vệ tôn giáo là điều bình thường. Tuyệt thực chính là vũ khí của chúng tôi.”
Kỳ Na Giáo (Jainism): Tìm Hiểu Nền Tảng Của Sự Bất Bình
Để hiểu tại sao việc cho chim bồ câu ăn lại quan trọng đến vậy, chúng ta cần tìm hiểu về Kỳ Na giáo, một trong những tôn giáo cổ xưa và độc đáo nhất của Ấn Độ.
Một tôn giáo nhỏ nhưng đầy ảnh hưởng
Kỳ Na giáo là một trong sáu tôn giáo chính nhưng chỉ chiếm một phần rất nhỏ dân số Ấn Độ, khoảng 0.4%, và tập trung nhiều ở bang Maharashtra, nơi có thành phố Mumbai.
Tuy nhiên, tầm ảnh hưởng của họ lại lớn hơn rất nhiều so với quy mô. Các tín đồ Jain thường là những doanh nhân, nhà tài chính giàu có và có vị thế trong xã hội. Họ cũng có xu hướng ủng hộ đảng BJP cầm quyền, điều này tạo ra một tình thế chính trị rất nhạy cảm cho chính phủ.
Bất bạo động (Ahimsa) – Nguyên tắc cốt lõi của đức tin
Nguyên tắc nền tảng và thiêng liêng nhất của Kỳ Na giáo là “Ahimsa” – một cam kết tuyệt đối về bất bạo động và lòng từ bi với TẤT CẢ các sinh vật sống. Điều này không chỉ áp dụng với con người hay động vật lớn, mà còn với cả những côn trùng nhỏ nhất.
Để minh họa cho nguyên tắc này:
- Một số tu sĩ Kỳ Na giáo đeo khẩu trang (mukhavastrika) để tránh vô tình hít phải côn trùng bay trong không khí.
- Họ cũng thường mang theo một cây chổi mềm để quét nhẹ côn trùng trên đường đi, tránh giẫm phải chúng.
“Nuôi dưỡng chúng sinh” – Mệnh lệnh từ kinh sách
Với nguyên tắc Ahimsa, việc nuôi dưỡng các sinh vật khác được xem là một hành động tôn giáo cao cả. Dhiraj Baldia, một chuyên gia về phúc lợi động vật, giải thích: “Phục vụ những người không có tiếng nói và cho chim ăn là một phần của việc làm đó.”
Câu chuyện về bậc thầy Shantinatha, người được cho là đã hiến dâng da thịt của chính mình để cứu một vị thần cải trang thành bồ câu, cho thấy tầm quan trọng mang tính biểu tượng của loài chim này trong tôn giáo của họ.
Hai Mặt Của Một Vấn Đề: Cuộc Tranh Luận Giữa Các Cư Dân Mumbai
Cuộc chiến bồ câu ở Mumbai không chỉ có hai phe là chính quyền và tín đồ Jain. Chính trong lòng cộng đồng dân cư cũng có những sự chia rẽ sâu sắc.
Phe ủng hộ: Tiếng nói của văn hóa và truyền thống
Không chỉ có tín đồ Jain phản đối lệnh cấm. Nhiều người dân khác cũng xem việc cho chim ăn là một truyền thống văn hóa, một hành động tích đức quen thuộc.
Hành động này đã ăn sâu vào văn hóa đại chúng Ấn Độ. Trong bộ phim Bollywood kinh điển năm 1995 “The Big-Hearted Will Take the Bride”, cảnh nhân vật chính do Shah Rukh Khan thủ vai cho bồ câu ăn ở cả nhà và tại quảng trường Trafalgar ở London đã trở thành một hình ảnh biểu tượng.
Phe phản đối: ‘Chuột bay trên trời’ và những lo ngại có thật
Mặt khác, một bộ phận không nhỏ cư dân Mumbai lại vô cùng mệt mỏi với những đàn bồ câu. Họ phải tự giăng lưới ở ban công, đặt những hàng đinh nhọn trên các cục nóng điều hòa để xua đuổi chúng.
Họ đặt cho bồ câu biệt danh đầy miệt thị là “chuột bay trên trời” và thường xuyên chụp ảnh, bêu riếu những người cho chim ăn trên các diễn đàn mạng xã hội.
Rủi ro sức khỏe từ góc nhìn khoa học
Những lo ngại của phe phản đối không phải là không có cơ sở. Các chuyên gia y tế đã lên tiếng cảnh báo.
Bác sĩ G.C. Khilnani, một chuyên gia về phổi ở New Delhi, cho biết phân và lông bồ câu có thể chứa các tác nhân gây nhiễm trùng nấm. Việc tiếp xúc lâu dài có thể dẫn đến bệnh phổi kẽ, một tình trạng viêm phổi mãn tính và nghiêm trọng.
Sự bùng nổ dân số bồ câu được giải thích là do nguồn thức ăn nhân tạo dồi dào và sự suy giảm của các loài săn mồi tự nhiên như diều hâu trong môi trường đô thị.
Nỗ Lực Hòa Giải và Tương Lai Của Những Đàn Chim
Trước tình hình căng thẳng, các bên liên quan đang cố gắng tìm kiếm một giải pháp.
Vai trò trung gian của đảng cầm quyền BJP
Đảng BJP đang ở một vị thế khó xử. Họ vừa phải thực thi các biện pháp để đảm bảo sức khỏe và trật tự công cộng, vừa phải giữ được sự ủng hộ của cộng đồng tín đồ Jain giàu có và có ảnh hưởng. Chính trị gia Mangal Prabhat Lodha đã kêu gọi các bên đối thoại để “tìm ra một giải pháp cân bằng và nhân đạo”.
Tìm kiếm một giải pháp cân bằng
Các giải pháp tiềm năng đang được thảo luận bao gồm:
- Quy hoạch lại các điểm cho ăn: Di dời các kabutarkhana đến những khu vực ít ảnh hưởng đến khu dân cư.
- Giáo dục cộng đồng: Hướng dẫn người dân về việc cho ăn có kiểm soát và đúng cách để giảm thiểu rủi ro.
- Kiểm soát dân số: Nghiên cứu các biện pháp kiểm soát dân số bồ câu một cách nhân đạo, thay vì tiêu diệt.
Bài học về sự chung sống trong một siêu đô thị
Cuộc chiến bồ câu ở Mumbai là một bài học điển hình về những thách thức trong việc quản lý các siêu đô thị đa văn hóa, đa tôn giáo trên thế giới. Nó cho thấy sự cần thiết phải có những cuộc đối thoại cởi mở, tôn trọng lẫn nhau giữa chính quyền, các nhóm tôn giáo, các nhà khoa học và cộng đồng dân cư.
Kết luận
Cuối cùng, cuộc chiến bồ câu ở Mumbai không chỉ là câu chuyện về những con chim. Nó là một lát cắt về xã hội Ấn Độ hiện đại, nơi các giá trị tôn giáo và văn hóa lâu đời phải đối mặt với những thách thức của cuộc sống đô thị thế kỷ 21. Tương lai của những đàn chim bồ câu tại Mumbai sẽ phụ thuộc vào khả năng của chính quyền, tín đồ Jain và cộng đồng dân cư trong việc tìm thấy một con đường chung – một giải pháp vừa tôn trọng đức tin, vừa đảm bảo sức khỏe và sự hài hòa cho tất cả mọi người.
Câu Hỏi Thường Gặp (FAQs)
Tại sao bồ câu lại có vị trí đặc biệt trong Kỳ Na giáo so với các loài vật khác?
Trong Kỳ Na giáo, tất cả các loài vật đều được tôn trọng như nhau. Tuy nhiên, bồ câu thường sống gần con người trong các đô thị, khiến việc cho chúng ăn trở thành một hành động từ bi dễ thực hiện và phổ biến nhất. Câu chuyện về bậc thầy Shantinatha cứu một con bồ câu cũng làm tăng thêm ý nghĩa biểu tượng cho loài chim này.
Chính quyền Mumbai đã có quyết định cuối cùng về các kabutarkhana chưa?
Tính đến tháng 9 năm 2025, tình hình vẫn còn căng thẳng và đang trong giai đoạn đàm phán. Chính quyền đang cố gắng tìm kiếm một giải pháp trung hòa dưới áp lực từ cả hai phía. Quyết định cuối cùng vẫn chưa được đưa ra.
Ngoài Mumbai, các thành phố khác ở Ấn Độ có gặp vấn đề tương tự không?
Có. Nhiều thành phố lớn khác ở Ấn Độ như Delhi hay Bangalore cũng đang đối mặt với vấn đề bùng nổ dân số chim bồ câu và những tranh cãi tương tự giữa việc bảo vệ động vật và sức khỏe cộng đồng, mặc dù xung đột ở Mumbai là gay gắt nhất do có sự tham gia mạnh mẽ của cộng đồng Kỳ Na giáo.
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan.