Giữa vùng biển Nagasaki, Nhật Bản, tồn tại một hòn đảo nhỏ bé nhưng mang trong mình cả một câu chuyện dài về vinh quang, bi kịch và sự lãng quên – đó chính là Hòn đảo Hashima, hay còn được biết đến với cái tên Gunkanjima (đảo Chiến hạm). Nơi đây từng là biểu tượng cho sự thịnh vượng của ngành công nghiệp khai thác than Nhật Bản, nhưng rồi chỉ trong một đêm, nó biến thành vùng đất chết, không bóng người. Ngày nay, Hashima gắn liền với những câu chuyện ma mị, trở thành một trong những địa danh bí ẩn nhất hành tinh.
Giới thiệu chung về đảo Hashima
Vị trí địa lý và biệt danh “Gunkanjima”
Đảo Hashima nằm cách thành phố Nagasaki khoảng 15 km về phía tây nam. Với diện tích chỉ hơn 6,3 hecta, đảo Hashima nhỏ đến mức có thể đi bộ từ đầu này sang đầu kia trong chưa đầy 15 phút. Tuy nhiên, chính hình dáng độc đáo của nó mới khiến thế giới chú ý: từ xa, hòn đảo trông giống hệt một con tàu chiến khổng lồ đang nổi trên mặt biển, vì thế người Nhật gọi nó là Gunkanjima – “đảo Chiến hạm”.
Năm 2015, Hashima được UNESCO công nhận là một phần của di sản văn hóa công nghiệp Nhật Bản, nhưng trước đó, nó từng bị bỏ hoang suốt hàng thập kỷ, trở thành nơi trú ngụ cho những lời đồn đại đáng sợ về “đảo ma”.
Ấn tượng ban đầu của du khách và truyền thông
Những ai lần đầu nhìn thấy Hashima đều khó tránh khỏi cảm giác rùng mình. Các tòa nhà bê tông xám xịt, nhiều chỗ đã đổ nát, mọc lên san sát nhau như một “thành phố ma” thu nhỏ giữa đại dương. Tạp chí National Geographic từng gọi đây là “một trong những nơi hoang tàn nhất thế giới”. Trong khi đó, du khách khi được phép tham quan thường mô tả trải nghiệm như “bước vào một thế giới hậu tận thế”.
Lịch sử hình thành và phát triển
Khai thác than đá và thời kỳ thịnh vượng
Câu chuyện của Hashima bắt đầu vào cuối thế kỷ 19, khi các mỏ than dưới đáy biển được phát hiện. Vào năm 1890, tập đoàn Mitsubishi mua lại hòn đảo và biến nơi đây thành trung tâm khai thác than chiến lược cho công cuộc công nghiệp hóa của Nhật Bản. Nhờ nguồn than dồi dào, Hashima nhanh chóng trở thành một trong những khu vực có mật độ dân cư đông đúc nhất thế giới.
Vai trò kinh tế trong công nghiệp Nhật Bản
Trong thời kỳ hoàng kim (thập niên 1950–1960), Hashima có tới hơn 5.000 cư dân sinh sống, dù diện tích chỉ vỏn vẹn 6,3 ha. Điều đó có nghĩa là mật độ dân số ở đây từng cao gấp 9 lần Tokyo lúc bấy giờ. Nguồn than từ Hashima đóng góp quan trọng cho sự phát triển công nghiệp và quốc phòng Nhật Bản, đặc biệt trong giai đoạn Thế chiến II.
Cuộc sống thường nhật của cư dân
Dù chỉ là một hòn đảo nhỏ, Hashima lại được xây dựng như một thành phố thu nhỏ với đầy đủ tiện nghi: trường học, bệnh viện, nhà trẻ, rạp chiếu phim và thậm chí cả hộp đêm. Người dân sống trong các khu chung cư bê tông cao tầng – những công trình được coi là nhà ở chung cư bê tông đầu tiên ở Nhật Bản. Cuộc sống tuy khắc nghiệt vì thiếu không gian và gió biển mặn ăn mòn mọi thứ, nhưng cư dân vẫn gắn bó chặt chẽ với nhau như một cộng đồng nhỏ.
Suy tàn và bị bỏ hoang
Sự kiện đóng cửa mỏ năm 1974
Khi dầu mỏ dần thay thế than đá trong công nghiệp năng lượng toàn cầu, nhu cầu than từ Hashima sụt giảm nghiêm trọng. Ngày 15/1/1974, Mitsubishi chính thức tuyên bố đóng cửa mỏ. Chỉ trong vài tháng, toàn bộ cư dân đã rời đảo, để lại phía sau những tòa nhà trơ trọi và ký ức về một cộng đồng từng sầm uất.
Hệ quả xã hội và sự di tản hàng loạt
Việc di tản diễn ra chóng vánh đến mức nhiều ngôi nhà vẫn còn nguyên đồ đạc, sách vở, và đồ chơi trẻ em. Đối với những người từng sống tại đây, Hashima mãi là một ký ức vừa tự hào vừa ám ảnh. Một cựu công nhân từng chia sẻ trong một buổi phỏng vấn năm 2002: Chúng tôi từng nghĩ Hashima sẽ tồn tại mãi mãi, nhưng rồi chỉ trong chớp mắt, nó biến thành thành phố ma.
Những câu chuyện ma quái và truyền thuyết rùng rợn
Câu chuyện về linh hồn công nhân mỏ
Trong thời kỳ Thế chiến II, nhiều tài liệu lịch sử ghi lại rằng Hashima từng sử dụng lao động cưỡng bức từ Hàn Quốc và Trung Quốc. Điều kiện làm việc dưới lòng đất vô cùng khắc nghiệt, thiếu ánh sáng, không khí và an toàn. Nhiều người đã chết do tai nạn hầm mỏ, sập hầm hoặc bệnh tật mà không bao giờ được đưa về quê hương. Người dân tin rằng linh hồn của họ vẫn còn quanh quẩn trên đảo, tạo nên bầu không khí lạnh lẽo và ám ảnh.
Những lời đồn về âm thanh kỳ lạ trong đêm
Khách du lịch và đoàn làm phim từng ghi nhận hiện tượng lạ: âm thanh như tiếng gõ kim loại, tiếng rên rỉ vọng ra từ những tòa nhà bỏ hoang khi đêm xuống. Một nhà báo người Anh từng tham gia tour khám phá kể lại: Khi gió thổi qua các khung cửa sổ vỡ nát, nó tạo ra âm thanh ghê rợn, giống như tiếng người khóc thét.
Trích dẫn câu chuyện có thật từ nhân chứng
Ông Tanaka – một cựu cư dân của Hashima – từng chia sẻ trong ký sự trên đài NHK: Khi tôi trở lại hòn đảo sau nhiều năm, tôi có cảm giác như hàng ngàn đôi mắt đang dõi theo mình từ những căn phòng bỏ trống. Không còn ai ở đó, nhưng tôi biết quá khứ vẫn hiện diện.
Giá trị văn hóa và di sản còn sót lại
Hashima trong điện ảnh và truyền thông đại chúng
Sự bí ẩn và vẻ ngoài siêu thực của Hashima đã khiến nó trở thành bối cảnh lý tưởng cho nhiều tác phẩm điện ảnh và tài liệu quốc tế. Không chỉ mang tính biểu tượng, hòn đảo còn khắc sâu vào tâm trí công chúng như một “thế giới bị lãng quên”.
Xuất hiện trong phim James Bond: Skyfall
Năm 2012, Hashima trở thành bối cảnh cho bộ phim Skyfall – phần phim nổi tiếng của loạt James Bond. Trong phim, nó được sử dụng làm nơi ẩn náu của phản diện Silva. Hình ảnh đảo hoang tàn và đầy ám ảnh đã để lại ấn tượng mạnh mẽ cho khán giả toàn cầu.
Tư liệu trong các bộ phim tài liệu quốc tế
Nhiều đài truyền hình lớn như BBC, History Channel hay NHK đã thực hiện phim tài liệu về Hashima. Những thước phim cận cảnh các khu nhà đổ nát, lớp sơn bong tróc và cầu thang gỉ sét đã khắc họa chân thực sự tàn phá của thời gian.
Công nhận là di sản thế giới UNESCO
Năm 2015, Hashima cùng với 22 địa điểm công nghiệp khác tại Nhật Bản được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Điều này không chỉ ghi nhận giá trị lịch sử – công nghiệp mà còn nhắc nhở nhân loại về mặt tối của phát triển, nơi những lao động cưỡng bức từng phải hy sinh.
Du lịch khám phá đảo Hashima ngày nay
Trải nghiệm tour tham quan có giới hạn
Ngày nay, chính quyền Nagasaki cho phép mở một phần đảo để phục vụ du lịch. Du khách có thể tham gia tour thuyền ra đảo, dạo quanh những con đường đã được gia cố. Tuy nhiên, chỉ khoảng 10% diện tích được mở cửa vì lý do an toàn, do nhiều công trình đã xuống cấp nghiêm trọng.
Cảm nhận của du khách khi đặt chân đến
Du khách thường mô tả trải nghiệm tại Hashima như một chuyến đi ngược dòng thời gian. Một blogger du lịch quốc tế viết: Đảo Hashima khiến tôi cảm thấy như đang đứng giữa ranh giới của quá khứ và hiện tại – nơi ký ức và hiện thực hòa lẫn trong sự tĩnh mịch rùng rợn.
Một số người lại so sánh Hashima với bối cảnh trong các bộ phim về ngày tận thế, nơi mà con người đã biến mất, chỉ còn lại dấu vết của văn minh từng tồn tại.
Kết luận
Biểu tượng về quá khứ huy hoàng và bi kịch
Hashima không chỉ là một hòn đảo bị bỏ hoang, mà còn là biểu tượng về sự thăng trầm của một thời kỳ công nghiệp. Từ nơi từng sầm uất với hàng ngàn cư dân, Hashima đã biến thành một “thành phố ma” chỉ sau một đêm. Câu chuyện của đảo là minh chứng sống động cho vòng đời của văn minh – xây dựng, hưng thịnh, suy tàn rồi biến mất.
Đảo Hashima – lời nhắc nhở về sự mong manh của văn minh
Ngày nay, Hashima vừa mang giá trị lịch sử, vừa là lời cảnh tỉnh: không có nền văn minh nào tồn tại mãi mãi. Sự hiện diện của nó nhắc nhở chúng ta về những cái giá mà con người phải trả trong cuộc chạy đua công nghiệp hóa và sức mạnh của tự nhiên trong việc đòi lại những gì đã mất.
FAQ – Những câu hỏi thường gặp về đảo Hashima
1. Vì sao đảo Hashima bị bỏ hoang?
Nguyên nhân chính là sự suy giảm nhu cầu than đá khi dầu mỏ lên ngôi, khiến Mitsubishi đóng cửa mỏ năm 1974 và toàn bộ cư dân buộc phải rời đi.
2. Có thể tham quan đảo Hashima không?
Có. Du khách có thể tham gia tour do chính quyền Nagasaki tổ chức, tuy nhiên chỉ được tiếp cận một phần đảo vì lý do an toàn.
3. Hashima có thật sự “ma ám” như lời đồn?
Không có bằng chứng khoa học nào xác nhận điều này. Tuy nhiên, không khí hoang tàn và những ký ức lịch sử u ám đã khiến nhiều người gắn cho nó biệt danh “đảo ma”.
4. Hashima đã xuất hiện trong những bộ phim nào?
Nổi bật nhất là trong Skyfall (2012) thuộc loạt phim James Bond, cùng nhiều phim tài liệu của BBC, NHK và History Channel.
🔎Lưu ý: Những câu chuyện trong bài viết được tổng hợp từ giai thoại dân gian, mang yếu tố hư cấu và chỉ nhằm mục đích giải trí. Độc giả vui lòng cân nhắc khi đọc.