Khi bước chân xuống Catacombes des Capucins tại Palermo, Ý, du khách sẽ có cảm giác như bị hàng nghìn ánh mắt vô hình dõi theo. Đây không chỉ là một hầm mộ bình thường, mà là nơi an nghỉ cuối cùng của hơn 8000 xác ướp, được bảo quản trong nhiều thế kỷ với những tư thế, trang phục và nét mặt dường như vẫn còn sống động.
Câu hỏi khiến nhiều người ám ảnh là: tại sao con người lại có nhu cầu lưu giữ thi thể đến mức kỳ quái như vậy, và điều gì khiến Catacombes des Capucins trở thành một trong những hầm mộ kỳ lạ nhất thế giới?
Giới thiệu về Catacombes des Capucins
Vị trí địa lý và bối cảnh lịch sử
Catacombes des Capucins, hay còn gọi là hầm mộ Capuchin, nằm tại thành phố Palermo – thủ phủ của đảo Sicilia, Ý. Nơi đây ban đầu chỉ là một tu viện nhỏ của dòng tu Capuchin, được xây dựng vào cuối thế kỷ 16. Nhưng rồi, từ nhu cầu bảo quản thi thể của các tu sĩ quá cố, hầm mộ này dần dần biến thành một “ngôi nhà của người chết” khổng lồ, lưu giữ hàng nghìn xác ướp qua nhiều thế hệ.
Vì sao nơi đây trở nên nổi tiếng khắp thế giới
Điều khiến Catacombes des Capucins khác biệt so với các hầm mộ khác ở châu Âu là cách sắp đặt xác ướp. Thay vì nằm trong quan tài hay được chôn kín, các thi thể được đặt ngồi, đứng hoặc treo trên tường, trong trang phục nguyên vẹn.
Chính hình ảnh “hàng ngàn đôi mắt rỗng” nhìn xuống du khách đã biến nơi này thành một địa điểm vừa rùng rợn vừa cuốn hút. Theo thống kê của chính quyền Palermo, mỗi năm có hàng trăm nghìn du khách ghé thăm hầm mộ này, bất chấp sự ám ảnh mà nó mang lại.
Lịch sử hình thành hầm mộ
Sự ra đời của tu viện Capuchin và hầm mộ
Vào khoảng năm 1599, các tu sĩ Capuchin ở Palermo nhận thấy thi thể của một tu sĩ quá cố, cha Silvestro da Gubbio, không phân hủy như bình thường. Họ coi đây là một dấu hiệu thiêng liêng và quyết định bảo quản cơ thể ông dưới hầm tu viện.
Từ đó, hầm mộ Capuchin bắt đầu được mở rộng để lưu giữ thêm nhiều thi thể khác, không chỉ của tu sĩ mà còn của giáo dân và cả tầng lớp quý tộc.
Quá trình phát hiện phương pháp ướp xác tự nhiên
Người Capuchin phát hiện ra rằng điều kiện khí hậu đặc biệt tại Palermo, kết hợp với kỹ thuật làm khô tự nhiên bằng vôi, giúp thi thể không bị phân hủy mà trở nên khô cứng. Sau này, họ phát triển thêm các phương pháp tiêm dung dịch bảo quản và thay quần áo cho thi thể.
Đây là sự kết hợp kỳ lạ giữa khoa học thô sơ và niềm tin tôn giáo, tạo nên một nét văn hóa tang lễ độc nhất vô nhị.
Vai trò tôn giáo và văn hóa trong việc giữ xác
Trong quan niệm của người Palermo thời kỳ đó, cái chết không phải là sự kết thúc tuyệt đối, mà là sự chuyển tiếp sang một trạng thái mới. Vì vậy, việc lưu giữ thi thể trong trạng thái “như còn sống” được coi là cách để người thân có thể tiếp tục gặp gỡ, cầu nguyện và tưởng nhớ.
Có những gia đình còn thường xuyên đến hầm mộ để thăm nom, thay quần áo hoặc chải tóc cho xác ướp người thân, một phong tục nghe vừa cảm động vừa đáng sợ.
Quy mô và cách thức sắp đặt xác ướp
Hơn 8000 xác ướp – từ linh mục đến dân thường
Tính đến nay, Catacombes des Capucins lưu giữ khoảng 8000 xác ướp, trải dài qua hơn 400 năm lịch sử. Đối tượng được lưu giữ rất đa dạng, từ tu sĩ, quý tộc, luật sư, bác sĩ cho đến trẻ nhỏ. Đây là nơi hiếm hoi mà “cái chết” không phân biệt giàu nghèo, song những ai có điều kiện tài chính tốt sẽ được chăm sóc và bảo quản cẩn thận hơn.
Cách phân loại – theo nghề nghiệp, giới tính, tuổi tác
Các xác ướp trong hầm mộ không được đặt một cách ngẫu nhiên. Người ta phân chia chúng thành từng khu vực rõ ràng:
- Khu dành cho tu sĩ và giáo sĩ.
- Khu dành cho đàn ông thuộc tầng lớp quý tộc, trí thức.
- Khu dành cho phụ nữ, thường mặc váy áo cầu kỳ.
- Khu dành cho trẻ em, nhỏ bé nhưng ám ảnh.
Cách phân loại này phản ánh rõ nét hệ thống giai tầng trong xã hội Palermo thời đó, ngay cả khi con người đã qua đời.
Không gian bên trong hầm mộ
Bên trong Catacombes des Capucins là những hành lang dài, tối tăm, với tường hai bên treo đầy xác ướp. Có người được đặt nằm trong hốc, có người ngồi trên ghế, thậm chí có xác vẫn “đứng” nguyên vẹn nhờ giá đỡ.
Khung cảnh này khiến không ít du khách miêu tả rằng họ cảm giác như đang đi qua một “bảo tàng của cái chết” – nơi mà từng ánh nhìn vô hồn dõi theo từng bước chân.
Phương pháp ướp xác đặc biệt của Catacombes
Kỹ thuật làm khô và bảo quản thi thể
Catacombes des Capucins sử dụng phương pháp ướp xác tự nhiên kết hợp với các kỹ thuật thô sơ nhưng hiệu quả. Thi thể được rửa sạch, nhồi bằng hỗn hợp muối và vôi, sau đó để khô trong các hốc thông gió đặc biệt. Kết quả là các xác ướp vẫn giữ nguyên hình dáng, thậm chí chi tiết khuôn mặt và lông mi vẫn rõ ràng sau nhiều thế kỷ.
Trang phục và tư thế xác ướp
Mỗi xác ướp được mặc trang phục nguyên bản theo tầng lớp xã hội của mình. Tu sĩ mặc áo dòng, quý tộc mặc váy áo cầu kỳ, trẻ em mặc bộ quần áo đẹp nhất. Tư thế thường là ngồi hoặc đứng, với đôi tay đặt trước ngực, một số hiếm được đặt nằm trong quan tài mở. Cách sắp đặt này khiến hầm mộ trở nên sống động, gần như “giao tiếp” với người xem.
Bí mật khoa học chưa lời giải đáp
Dù nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu, một số xác ướp, như Rosalia Lombardo – cô bé 2 tuổi mất năm 1920, vẫn giữ nguyên trạng thái kỳ diệu như đang ngủ. Các phương pháp bảo quản ngày nay vẫn chưa giải thích hết hiện tượng này, khiến Catacombes trở thành một trong những hầm mộ bí ẩn nhất châu Âu.
Những xác ướp nổi tiếng trong hầm mộ
Rosalia Lombardo – “Người đẹp ngủ say”
Rosalia Lombardo là xác ướp nổi tiếng nhất tại Catacombes. Cô bé mất khi chỉ 2 tuổi do viêm phổi, nhưng nhờ phương pháp ướp đặc biệt của nhà khoa học Alfredo Salafia, gương mặt của Rosalia vẫn hoàn hảo, như đang ngủ. Nhiều du khách cảm thấy ám ảnh nhưng cũng tràn đầy cảm xúc khi nhìn vào đôi mắt nhắm nghiền và đôi má hồng của cô.
Xác ướp linh mục, tu sĩ và tầng lớp quý tộc
Bên cạnh Rosalia, hầm mộ còn lưu giữ nhiều linh mục, tu sĩ, quý tộc với diện mạo rất khác nhau. Một số linh mục có tư thế cầu nguyện, tay cầm rosary, trong khi các quý tộc mặc áo choàng, trang sức, phản ánh địa vị xã hội khi còn sống.
Những hình hài đáng sợ nhất được ghi nhận
Một số xác ướp bị biến dạng theo thời gian, trở nên rùng rợn với khuôn mặt méo mó hoặc da khô cứng, tạo cảm giác như thể họ vẫn đang nhìn người sống. Chính sự tương phản giữa vẻ đẹp của một số xác ướp và sự kinh dị của những thi thể khác đã tạo nên sức hút đặc biệt cho hầm mộ.
Ý nghĩa văn hóa – tôn giáo và sự thu hút du lịch
Quan niệm về cái chết trong văn hóa Palermo
Người Palermo xưa coi cái chết là sự tiếp nối, không phải kết thúc. Họ tin rằng việc bảo quản thi thể giúp linh hồn yên nghỉ và người sống có thể tưởng nhớ, cầu nguyện. Catacombes phản ánh văn hóa đặc trưng của Sicilia – vừa linh thiêng vừa thực tế.
Catacombes như một bảo tàng sống
Với hàng nghìn xác ướp sắp xếp theo thứ tự rõ ràng, hầm mộ trở thành “bảo tàng sống” về xã hội Palermo qua các thế kỷ. Du khách không chỉ chiêm ngưỡng kỹ thuật ướp xác mà còn học hỏi về lịch sử, tôn giáo, phong tục tang lễ và tầng lớp xã hội thời đó.
Tranh cãi về đạo đức và du lịch tâm linh
Mặc dù là điểm thu hút lớn, Catacombes cũng gây tranh cãi. Nhiều người cho rằng việc trưng bày xác ướp là xâm phạm đạo đức, trong khi những người khác coi đây là cách bảo tồn giá trị lịch sử và giáo dục. Du lịch tâm linh tại đây đòi hỏi sự tôn trọng và nhận thức rõ ràng.
Bí ẩn chưa có lời giải tại Catacombes des Capucins
Những giai thoại rùng rợn từ khách tham quan
Du khách nhiều lần kể lại trải nghiệm nghe tiếng thì thầm, cảm giác có ai đó đứng sau hoặc đôi mắt vô hình theo dõi. Những câu chuyện này càng làm tăng vẻ bí ẩn và sức hấp dẫn của hầm mộ.
Giả thuyết khoa học và sự phản biện
Các nhà khoa học cho rằng cảm giác kỳ quái xuất phát từ yếu tố ánh sáng, không khí lạnh và hình dáng xác ướp. Tuy nhiên, hiện tượng Rosalia Lombardo vẫn chưa giải thích được hoàn toàn, khiến Catacombes là đối tượng nghiên cứu hấp dẫn cho cả khoa học và du lịch tâm linh.
Tại sao con người vẫn bị hấp dẫn bởi sự chết
Sự chết khiến con người sợ hãi nhưng đồng thời tò mò. Catacombes thu hút bởi nó kết hợp yếu tố lịch sử, tôn giáo và hiện thực cái chết – nơi người sống đối mặt với sự hữu hạn của cuộc đời.
Kết luận
Catacombes des Capucins là minh chứng độc đáo về cách con người tương tác với cái chết, từ niềm tin tôn giáo đến kỹ thuật bảo quản thi thể. Nơi đây không chỉ lưu giữ hơn 8000 xác ướp mà còn lưu giữ lịch sử, văn hóa và những câu chuyện kinh dị đầy nhân văn. Khi bước ra khỏi hầm mộ, du khách mang theo cảm giác vừa sợ hãi, vừa trân trọng giá trị của cuộc sống và cái chết.
FAQ – Những câu hỏi thường gặp
- Hầm mộ Capuchin mở cửa khi nào? – Hầu hết các ngày trong tuần, giờ mở cửa cụ thể có thể kiểm tra trên trang web chính thức của Palermo.
- Du khách có được chụp ảnh không? – Một số khu vực hạn chế chụp ảnh để bảo vệ xác ướp.
- Phương pháp bảo quản có còn được sử dụng? – Hiện nay chủ yếu bảo quản theo phương pháp cũ, kết hợp kiểm soát độ ẩm và nhiệt độ.
- Ai có thể được bảo quản tại Catacombes? – Trước đây là tu sĩ, quý tộc và một số người dân, hiện nay chủ yếu là để phục vụ nghiên cứu và bảo tồn.
🔎Lưu ý: Những câu chuyện trong bài viết được tổng hợp từ giai thoại dân gian, mang yếu tố hư cấu và chỉ nhằm mục đích giải trí. Độc giả vui lòng cân nhắc khi đọc.