“Everest không chỉ là một ngọn núi, nó còn là cuốn sách sống về lịch sử vận động của Trái Đất.” – trích lời một nhà địa chất học Nepal.
Núi Everest – đỉnh núi cao nhất hành tinh – từ lâu đã được xem là biểu tượng vĩnh cửu của sự hùng vĩ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng Everest không hề bất biến. Mỗi năm, đỉnh núi này vẫn lặng lẽ “lớn lên” thêm vài milimét, như một minh chứng sống động về sự vận động không ngừng của Trái Đất. Hiện tượng này không chỉ hấp dẫn các nhà khoa học mà còn khơi gợi sự tò mò của những ai yêu thích khám phá bí ẩn tự nhiên.
Núi Everest – Biểu tượng vĩnh cửu nhưng không bất biến
Khi nhắc đến Everest, nhiều người nghĩ ngay đến độ cao “bất khả chiến bại” 8.848 mét. Nhưng thực tế, con số này không hề cố định. Các nghiên cứu mới nhất cho thấy Everest tiếp tục cao thêm khoảng 4 – 5 mm mỗi năm. Điều đó có nghĩa là, trong vòng 100 năm, ngọn núi có thể “lớn” thêm tới nửa mét – một con số không hề nhỏ đối với các nhà khoa học địa chất.
Sự thay đổi này gắn liền với quá trình vận động của các mảng kiến tạo dưới lòng đất, cũng như những yếu tố tự nhiên như động đất hay băng tan. Đây chính là minh chứng rõ rệt cho việc hành tinh của chúng ta luôn trong trạng thái “sống động”, thay vì tĩnh tại như chúng ta thường nghĩ.
Chiều cao thực tế của núi Everest thay đổi ra sao?
Con số chuẩn mực về chiều cao Everest
Chiều cao của Everest từng nhiều lần được đo đạc và công bố bởi các quốc gia, tổ chức khác nhau. Những con số nổi bật gồm:
- 1955 – Ấn Độ: 8.848 mét (được coi là “chuẩn vàng” trong nhiều thập kỷ).
- 1999 – Mỹ (GPS): 8.850 mét, gây tranh cãi vì có sai số lớn.
- 2020 – Nepal và Trung Quốc: 8.848,86 mét – con số mới nhất và hiện đang được quốc tế công nhận.
Điều thú vị là, chỉ riêng quá trình đo đạc cũng đã thể hiện sự khác biệt, do cách xác định mốc đo (tính cả băng tuyết hay chỉ đá nền). Chính vì vậy, mỗi con số đều ẩn chứa những câu chuyện riêng về khoa học và công nghệ đo lường.
Câu chuyện thực tế về quá trình đo đạc
Ít ai biết rằng, để công bố được con số 8.848,86 mét vào năm 2020, các nhà khoa học Nepal và Trung Quốc đã phải hợp tác trong nhiều năm. Họ sử dụng công nghệ vệ tinh GPS hiện đại, kết hợp với cảm biến trọng lực và radar xuyên băng để loại bỏ sai số từ lớp băng tuyết dày đặc trên đỉnh núi.
Quá trình đo đạc không hề dễ dàng: các nhóm khảo sát phải leo lên tới “nóc nhà thế giới”, đối mặt với nhiệt độ âm hàng chục độ, gió mạnh, nguy cơ thiếu oxy và bão tuyết bất ngờ. Kết quả cuối cùng – Everest cao hơn 86 cm so với số liệu trước đó – là một minh chứng cho nỗ lực khoa học bền bỉ của con người.
Vì sao Everest cao thêm mỗi năm?
Vai trò của mảng kiến tạo Ấn Độ – Á-Âu
Nguyên nhân chính khiến Everest ngày càng cao nằm ở sự va chạm giữa mảng Ấn Độ và mảng Á-Âu. Khoảng 50 triệu năm trước, mảng Ấn Độ bắt đầu trôi dạt về phía Bắc và va chạm mạnh vào lục địa Á-Âu. Quá trình này làm dãy Himalaya “trồi” lên từ đáy biển cổ đại, tạo nên Everest – đỉnh núi cao nhất thế giới ngày nay.
Điều đáng kinh ngạc là, va chạm này chưa hề dừng lại. Mỗi năm, mảng Ấn Độ tiếp tục dịch chuyển về phía Bắc với tốc độ khoảng 4 – 5 cm, tương đương tốc độ… móng tay người mọc. Chính sự dịch chuyển “chậm mà chắc” này đã nâng toàn bộ dãy Himalaya lên cao, trong đó có Everest.
Tốc độ dịch chuyển và “sự lớn lên” của Everest
Các số liệu khoa học cho thấy Everest đang cao thêm trung bình 4 – 5 mm mỗi năm. Đồng thời, ngọn núi cũng dịch chuyển về phía Đông Bắc khoảng 3 – 4 cm/năm. Như vậy, Everest không chỉ “lớn lên” mà còn “trôi” dần theo thời gian.
| Thông số | Giá trị trung bình | Ý nghĩa |
|---|---|---|
| Cao thêm | 4 – 5 mm/năm | Minh chứng cho hoạt động nâng dãy Himalaya |
| Dịch chuyển ngang | 3 – 4 cm/năm | Cho thấy sự va chạm liên tục giữa hai mảng kiến tạo |
Những con số tuy nhỏ bé, nhưng khi tính theo hàng triệu năm, chúng góp phần hình thành nên dãy núi hùng vĩ nhất hành tinh. Đây cũng là lý do vì sao Himalaya được mệnh danh là “xưởng địa chất” khổng lồ của Trái Đất.
Yếu tố tự nhiên ảnh hưởng đến chiều cao Everest
Động đất và dịch chuyển địa chất
Ngoài tác động của các mảng kiến tạo, động đất cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thay đổi chiều cao của Everest. Trận động đất kinh hoàng tại Nepal vào năm 2015 (magnitude 7,8) đã khiến cả khu vực Himalaya dịch chuyển mạnh. Theo các nhà khoa học Trung Quốc, Everest sau trận động đất đã dịch chuyển khoảng 3 cm về phía Tây Nam, trong khi một số dữ liệu khác cho rằng chiều cao của nó giảm đi vài milimét.
Điều này cho thấy, Everest không chỉ “cao thêm” mà đôi khi còn “thấp đi” do những cú sốc địa chất bất ngờ. Tuy nhiên, về lâu dài, xu hướng chung vẫn là cao lên nhờ sự đẩy mạnh của mảng Ấn Độ.
Băng tan và xói mòn
Biến đổi khí hậu toàn cầu đang làm tan nhanh lớp băng trên đỉnh Everest. Điều này không trực tiếp ảnh hưởng đến nền đá của ngọn núi, nhưng lại làm thay đổi bề mặt băng tuyết – yếu tố quan trọng khi đo đạc chiều cao. Các nhà khoa học nhận định rằng lớp băng trên Everest đã mỏng đi đáng kể trong vài thập kỷ qua, dẫn đến kết quả đo có thể khác biệt so với trước đây.
Bên cạnh đó, xói mòn do gió, mưa và băng tuyết cũng góp phần “bào mòn” bề mặt núi. Tuy nhiên, quá trình này diễn ra chậm hơn nhiều so với tốc độ nâng cao từ kiến tạo địa chất.
Ý nghĩa khoa học và khám phá nhân loại
Everest – Phòng thí nghiệm tự nhiên khổng lồ
Everest không chỉ là biểu tượng du lịch hay thử thách leo núi, mà còn là một phòng thí nghiệm tự nhiên vô giá. Mỗi thay đổi về độ cao, dịch chuyển hay cấu trúc bề mặt đều cung cấp cho các nhà khoa học những dữ liệu quý giá để nghiên cứu sự vận động của Trái Đất.
Từ việc phân tích đá trầm tích đến đo đạc băng tuyết, Everest đã giúp con người hiểu rõ hơn về lịch sử kiến tạo địa chất, khí hậu và cả sự tiến hóa của môi trường sống trên hành tinh. Đây chính là một “cửa sổ” nhìn vào quá khứ và tương lai của Trái Đất.
Everest và khát vọng chinh phục
Dù “cao thêm” mỗi năm, Everest vẫn luôn là giấc mơ và thử thách tối thượng của nhân loại. Hàng nghìn nhà leo núi từ khắp nơi trên thế giới đã đặt chân đến đỉnh núi này, nhưng cũng không ít người bỏ mạng trên con đường chinh phục. Chính sự khắc nghiệt ấy càng làm tăng giá trị biểu tượng của Everest.
Như lời nhà leo núi nổi tiếng Reinhold Messner từng nói: “Everest không chỉ là một ngọn núi, nó là bài kiểm tra về ý chí và khả năng sinh tồn của con người.”
Kết luận – Everest không ngừng lớn lên
Tóm lại, Everest – “nóc nhà thế giới” – không hề đứng yên như ta thường nghĩ. Nhờ sự va chạm liên tục của mảng kiến tạo Ấn Độ – Á-Âu, ngọn núi này vẫn cao thêm vài milimét mỗi năm. Dù có thể bị tác động bởi động đất, băng tan hay xói mòn, xu hướng chung vẫn là Everest tiếp tục “vươn mình” lên bầu trời.
Hiện tượng này không chỉ mang ý nghĩa khoa học, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về Trái Đất, mà còn gợi nhắc rằng hành tinh của chúng ta luôn chuyển động, biến đổi và sống động theo cách riêng. Everest vì thế không chỉ là một đỉnh núi, mà còn là biểu tượng cho sức mạnh và sự thay đổi không ngừng của tự nhiên.
Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Núi Everest cao bao nhiêu mét?
Theo kết quả đo đạc mới nhất năm 2020, Everest cao 8.848,86 mét so với mực nước biển.
Everest cao thêm bao nhiêu mỗi năm?
Everest trung bình cao thêm 4 – 5 mm mỗi năm do sự va chạm của mảng Ấn Độ và Á-Âu.
Động đất có làm thay đổi chiều cao Everest không?
Có. Trận động đất Nepal năm 2015 đã khiến Everest dịch chuyển vài cm và chiều cao thay đổi đôi chút.
Băng tan có làm Everest thấp đi không?
Băng tan làm giảm lớp băng tuyết phủ trên đỉnh, ảnh hưởng đến số liệu đo, nhưng không làm thay đổi đáng kể nền đá của Everest.
Tại sao Everest được coi là biểu tượng chinh phục?
Bởi vì nó là đỉnh núi cao nhất thế giới, đầy nguy hiểm nhưng cũng là ước mơ và thử thách lớn nhất đối với các nhà leo núi toàn cầu.
🔎Lưu ý: Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin tổng quan.