Tốc độ Internet đầu tiên chỉ 56kbps – Câu chuyện về kỷ nguyên dial-up

Ngày nay, chúng ta dễ dàng lướt web, xem video 4K hay gọi video call chỉ trong tích tắc với tốc độ internet tính bằng Mbps hoặc thậm chí Gbps. Nhưng bạn có biết rằng, ở giai đoạn đầu của kỷ nguyên internet, tốc độ kết nối tối đa mà con người trải nghiệm chỉ vỏn vẹn 56kbps? Con số tưởng chừng “chậm như rùa” này lại chính là cánh cửa mở ra thời đại toàn cầu hóa kỹ thuật số.

Bài viết này sẽ cùng bạn quay ngược thời gian để khám phá internet 56kbps: nó là gì, hoạt động ra sao, trải nghiệm người dùng thời ấy thế nào, và tại sao lại có ý nghĩa lịch sử đến vậy.

Internet 56kbps là gì?

Internet 56kbps là tốc độ kết nối của các modem dial-up – thiết bị từng gắn bó với hàng triệu gia đình trong suốt thập niên 1990. Con số 56kbps có nghĩa là modem có thể truyền tải tối đa 56 kilobit dữ liệu mỗi giây, tương đương chưa đến 7 kilobyte/giây. Với tốc độ này, để tải xuống một bài hát mp3 dung lượng 5MB, người dùng có thể mất hơn 10 phút.

Điểm đặc biệt của công nghệ này là nó sử dụng chính đường dây điện thoại cố định để truyền dữ liệu. Khi kết nối, modem sẽ biến các tín hiệu số từ máy tính thành tín hiệu âm thanh có thể truyền đi qua dây điện thoại. Ngược lại, modem ở đầu bên kia sẽ giải mã tín hiệu để nhận dữ liệu. Quá trình này tạo ra âm thanh “rè rè, tút tút” quen thuộc – thứ âm thanh mà nhiều người vẫn nhớ như một biểu tượng của thời kỳ internet dial-up.

Theo một báo cáo của International Telecommunication Union (ITU), năm 1997 có tới hơn 50 triệu người dùng trên thế giới truy cập internet qua các modem dial-up, và 56kbps chính là “chuẩn vàng” thời điểm đó.

Lịch sử hình thành và phát triển

Để hiểu được sự ra đời của internet 56kbps, cần quay lại giai đoạn giữa thập niên 1990. Trước đó, người dùng chỉ có thể kết nối ở tốc độ 14.4kbps hoặc 28.8kbps, đủ để gửi email nhưng rất hạn chế trong việc tải trang web. Sự xuất hiện của công nghệ 56kbps vào năm 1996–1997 đã mở ra một bước tiến lớn, cho phép việc truy cập web trở nên phổ biến hơn bao giờ hết.

Chuẩn 56kbps được chấp nhận

Ban đầu, có hai chuẩn công nghệ cạnh tranh: X2 của US Robotics và K56flex của Rockwell. Sau một thời gian, ITU đã thống nhất chuẩn V.90, chính thức công nhận 56kbps là tốc độ tối đa cho dial-up. Đây là lần đầu tiên thế giới có một chuẩn chung, giúp người dùng dễ dàng lựa chọn dịch vụ và thiết bị hơn.

Câu chuyện thực tế tại Đại học California

Một trong những mốc lịch sử đáng nhớ là vào năm 1996, tại University of California, dữ liệu đầu tiên được truyền thành công giữa hai máy tính qua kết nối 56kbps. Theo ghi chép của các nhà nghiên cứu, họ đã mất nhiều giờ để kiểm tra tính ổn định của đường truyền, nhưng kết quả thành công ấy được xem là một bước ngoặt, mở ra khả năng truy cập mạng diện rộng cho công chúng.

Sự bùng nổ ISP (Internet Service Provider)

Cuối thập niên 1990, hàng loạt nhà cung cấp dịch vụ internet (ISP) ra đời, từ AOL ở Mỹ cho tới FPT và VNPT tại Việt Nam. Gói cước dial-up thường được tính theo phút, nghĩa là càng ở trên mạng lâu, hóa đơn điện thoại càng cao. Nhiều người còn nhớ cảnh “dùng internet phải chờ đêm muộn để cước rẻ hơn”.

• 1995 – 1997: Dial-up 14.4kbps, 28.8kbps chiếm ưu thế.
• 1997 – 2002: 56kbps trở thành tốc độ phổ biến toàn cầu.
• Sau 2002: Băng thông rộng ADSL bắt đầu thay thế dial-up.

Như vậy, chỉ trong vòng chưa đầy một thập kỷ, internet dial-up đã tạo ra một cuộc cách mạng trong cách con người giao tiếp, học tập và tiếp cận thông tin.

Trải nghiệm người dùng với tốc độ 56kbps

Dù 56kbps được coi là “nhanh” ở thời điểm đó, nhưng nếu so với hiện nay thì trải nghiệm của người dùng thực sự rất khác biệt. Những ai từng sống trong thời kỳ ấy hẳn sẽ không quên cảm giác chờ đợi từng trang web mở ra chậm chạp.

Tốc độ tải dữ liệu

Với 56kbps, việc tải xuống một tệp tin thường mất hàng phút, thậm chí hàng giờ:

• Một bức ảnh 1MB: khoảng 3 phút.
• Một bài hát MP3 5MB: khoảng 12–15 phút.
• Một bộ phim 700MB: gần 1 ngày, nếu không bị gián đoạn.

Nhiều người còn nhớ cảnh “ngồi nhìn thanh tiến trình chạy từng chút một” và hồi hộp hy vọng mạng không bị rớt giữa chừng.

Giới hạn khi dùng chung với điện thoại

Do sử dụng đường dây điện thoại cố định, người dùng không thể vừa truy cập internet vừa gọi điện thoại. Khi modem dial-up kết nối, đường dây bận hoàn toàn. Đây là lý do tại sao nhiều gia đình phải “tranh nhau” thời gian online và thậm chí gây ra không ít câu chuyện dở khóc dở cười.

Sự kiên nhẫn của người dùng

Thế hệ sử dụng internet dial-up thường xuyên nhắc lại bài học về sự kiên nhẫn. Họ sẵn sàng chờ 10 phút để tải một bài hát, hay canh thời điểm “giờ cước rẻ” để online thâu đêm. Đây cũng chính là nét đặc trưng mà internet tốc độ cao ngày nay đã khiến nhiều người trẻ khó hình dung.